Bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan sigortadır.\r\n \r\nSigortalı işsizin, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde Kurum birimine şahsen veya elektronik ortamda başvurması gerekmektedir. Kuruma mücbir sebepler olmaksızın herhangi bir nedenle geç başvurulmuş ise başvuruda gecikilen süre toplam hak sahipliği süresinden düşülerek kalan süre kadar işsizlik ödeneği hesaplanır.\r\n \r\n
SGK’ ya Fesih Bildiriminin Yanlış Yapılması\r\n \r\nİşten çıkış sebeplerinin İşten Ayrılış Bildirgesinde yanlış yapılması durumunda Sigortalı işsizin işsizlik ödeneği talebi; SGK kayıtlarına göre bildirge oluşmaması nedeniyle reddedilmiş ve ilgili tarafından bu nedenle itiraz edilmiş ise; ilgililerden feshin Kanun kapsamında yapıldığını kanıtlayan somut bir belge ibraz etmesi talep edilir. Sigortalı işsizin;\r\n \r\n
\r\n- İhbar ve/veya kıdem tazminatının ödendiğini fesih tarihinden sonraki tarihte tanzim edilmiş banka dekontu veya bordro ile ispatlaması halinde (ibranameye veya işçi/işverenin söz konusu tazminatları aldım/ödedim türündeki beyan veya yazılı bildirimlerine itibar edilmez.) ilgili işsizlik sigortası işlemlerinden yararlandırılır.
\r\n
\r\n \r\n
\r\n- Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce tanzim edilmiş rapor ile feshin Kanun kapsamında yapıldığını ispatlaması halinde, söz konusu rapor işverene gönderilerek ilgili hakkında raporda belirtildiği üzere işlem yapılıp yapılmayacağının yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde İşveren tarafından raporda belirtildiği üzere işlem yapılacağının bildirilmesi halinde işsizlik ödeneği ödeme işlemleri yerine getirilir.
\r\n
\r\n \r\n
İşsizlik Başvurusu\r\n \r\nSigortalı işsiz, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde kuruma mücbir sebepler nedeni ile geç başvurulmuş ise, mücbir sebepleri belgelendirmek zorundadır. Sigortalı işsizin, işsizlik ödeneği için Kuruma müracaat etmesini engelleyen mücbir sebepler; önceden tahmin edilemeyen ve herhangi bir kimse tarafından alınacak tedbirlere rağmen önüne geçilmesine imkân bulunmayan, beklenmedik, harici ve kendisinin iradesi dışında meydana gelen olaylardır. Örneğin; Eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin vefatı veya hastalık hali, Yangın, yer sarsıntısı, sel baskını gibi doğal afetler, Herhangi bir nedenle ulaşımın imkansız hale gelmesi, Kanuni bir ödevin yerine getirilmesi, Muvazzaf askerlik hizmetinin yerine getirilmesi, Gözaltına alınma hali, Tutukluluk ve hükümlülükte geçen süreler, İşe iade dava kararlarının kesinleştiği tarihe kadar geçen dönem, gibi sebepler mücbir sebep olarak değerlendirilmektedir.\r\n \r\nMücbir nedenin başladığı tarih (belgelendirilmek kaydıyla) başvuru süresini durduran bir durum olarak kabul edilir ve mücbir nedenin başladığı tarihten bittiği tarihe kadar geçen süre toplam hak sahipliği süresinden düşülmez.\r\n \r\n
İşsizlik Ödeneğinin Hesaplanması: \r\nGünlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 40’ıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı 4857 sayılı İş Kanununun 39. maddesine göre on altı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brütünün % 80’ini geçemez.\r\nİşe İade Dava Kararları Doğrultusunda İşsizlik Ödeneği\r\n \r\n4857/20 mad. göre işe iade edilmesine mahkeme kararı ile birlikte başvuranlar aşağıda belirtildiği üzere işlem yapılmalıdır.\r\n1-Mahkeme kararı kesinleşmiş olmalıdır.\r\n \r\n2-Kesinleşmiş mahkeme kararına göre işe iade edilmesine karar verilen sigortalı işsizin işe başlatılıp başlatılmadığı işveren nezdinde sorgulanmalı ve aşağıdaki işlemler yapılmalıdır.\r\n \r\na-İşveren işe başlatmamış ve geçersiz sayılan feshe göre işsizlik ödeneği ödenmiş ise, işe başlatılmayanların bildirgelerindeki fesih tarihi, mahkeme kararına göre geriye dönük yatırılan dört aylık primlerin son günü kabul edilmektedir. Ancak, işveren mahkeme kararına göre yatırması gereken primleri yatırmamış ise bildirge üzerinde her hangi bir işlem yapılmamaktadır. SGK kayıtları kontrol edilerek geriye dönük dört aylık primlerin yatırıldığının tespit edilmesi halinde kurumca gerekli güncellemeler yapılır, oluşabilecek fazla, eksik veya normal ödemeler birbiriyle mahsuplaştırılarak aylar itibarıyla düzenli olarak ödenmeye devam edilecektir.\r\n \r\nb-İşveren işe başlatmamış ve geçersiz sayılan feshe göre işsizlik ödeneği ödenmemiş ise, işveren tarafından mahkeme kararına göre yatırılan geriye dönük dört aylık primlerin son günü fesih tarihi kabul edilir. Fesih tarihini izleyen gün mücbir başlama tarihi, mahkeme kararının kesinleştiği tarih mücbir bitiş tarihi olarak kabul edilir ve ödemeler fesih tarihini izleyen günden itibaren yapılır.\r\n \r\nc-İşveren işe başlatmış ancak geçersiz sayılan feshe göre işsizlik ödeneği ödenmiş ise, işe başlatılanların bildirgeleri “Gerekçeli İptal” yapılarak oluşan fazla ödemeler (işe iade işlemi sigortalı işsiz tarafından Kuruma bildirilmiş ise yasal faiz uygulanmadan, Kurumca tespit edilmiş ise yasal faizi ile birlikte) tahsil edilir.\r\n \r\nd-İşveren işe başlatmış ve geçersiz sayılan feshe göre işsizlik ödeneği ödenmemiş ise, ilk fesih geçersiz kılındığı ve sigortalı da işe başlatıldığından işsizlik ödeneği bakımından herhangi bir işlem yapılmasına gerek bulunmamaktadır.\r\n \r\n
\r\n- Sigortalı işsizin başvuru süresi ile ilgili olarak; işverenin işe başlatmayacağını bildirdiği tarihten itibaren 30 gün içinde, tespiti mümkün olmayan hallerde mahkeme kararının kesinleştiği tarihten itibaren 70 gün içinde başvurması halinde sigortalı işsizin süresinde başvurduğu kabul edilmelidir. Bu süreyi geçirenler geç kaldıkları süre kadar hak sahipliği süresinden düşülerek mücbir bitiş tarihi girilmek suretiyle ödeme planı oluşturulur.
\r\n
\r\n \r\n
\r\n- Kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvurmayanlar için ilk fesih geçerli olacaktır.
\r\n
\r\n \r\n
\r\n- Mahkeme kararına göre yatırılan geriye dönük dört aylık primin yattığı son tarih ile sigortalı işsizin başvurduğu tarih arasındaki işe giriş ve çıkışlar için, işe girdiği tarih itibarıyla kesme, işten çıktığı tarihi izleyen gün itibarıyla yeniden başlatma işlemi yapılır.
\r\n
\r\n \r\n
\r\n- İşe iade kararı lehine sonuçlanan ancak işe başlatılmayan sigortalı işsizler adına işverenler tarafından geriye dönük dört aylık sigorta primlerinin yatırılmadığının tespiti halinde ilk fesih tarihine göre işlem yapılır. Geriye dönük dört aylık primlerinin yatırıldığının tespit edilmesi halinde bildirge güncellenir.
\r\n
\r\n \r\nSağlık Hizmetlerinden Yararlanma\r\n \r\nİşsizlik ödeneği ödendiği sürece, İş Kur tarafından SGK’ya sigortalı işsiz adına genel sağlık sigortası primi yatırılmaktadır. SGK işsizlik ödeneği alınan süre boyunca sigortalı ile geçindirmekle yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden çalışıyormuş gibi yararlanacaklardır.\r\n \r\n \r\nMehmet Fatih GELERİ\r\nİş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı\r\n \r\n
